सर्वव्यापी भीतीवर होमिओपॅथी / Homoeopathy on Omnipresent Fear

Dorctor Pic By Dr. Ajay HanmaneApril 23, 2025 Anxiety Female Problems General Information Homeopathic and Cure Mental Health Mental Health Psychiatry

सर्वव्यापी भीतीवर होमिओपॅथी

मानवी मन हे एक न सुटलेलं कोडं आहे कारण ते अनेक भावभावनांचा गुंता असलेलं आहे. कोणतीही एक भावना स्व-स्वरूपात एकटी नसते कारण आणि परिणामरुपात प्रत्येक भावना इतर भावनांच्या आगे-मागे रेंगाळत असते.
भीती या भावनेचा विचार करायचा तर रोजच्या जगण्यात वैयक्तिक आणि सामाजिक स्तरावर ती काळजी, तणाव अस्वस्थतेच्या रूपात सतत सोबत असते. मानवी जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे भीती.
‘भय इथले संपत नाही……’हे पटतं बऱ्याचदा.
 भीतीची आणि मनुष्याशी फार जुनी मैत्री आहे. तिला दूर करायचा कितीही प्रयत्न केला तरी ती त्याला सोडत नाही. ” नेमिची येतो मग पावसाळा “सारखं वादळ-वारा, विजा, गडगडाट, धुवांधार पाऊस ……हे  सर्व नेहमी अनुभवाला येणारं. तरी या वातावरणात भीतीही नेमानं मनाचं दार ठोठावत येते. भीतीला मनुष्याच्या मनाचा रस्ता इतका सवयीचा झालाय की, अशी  कुठली चिन्हं जरी दिसली तरी ही सरळ येते मनात.
तसं बघायला गेले तर,  भीती सर्वव्यापी नसतेच. तिच्याशिवाय इतर बरच काही अनुभवता येऊ शकतं.
उदाहरणार्थ – “अंग दुखतंय “ असं आपण म्हणतो, तेव्हा दुखून लक्ष वेधणारा अवयव एखाद-दुसराच असतो. बाकी सर्व अवयव मजेत असतात. तसंच काहीसं…….
  भीती सोबत करत असते. आपल्याला रोखून धरते, पण बाकी सर्व ठीक चालू असतं;  म्हणजे ती भीती सर्वव्यापी नसते असंही लक्षात येतं.
 भीती फक्त “असं झालं तर……..”  अशा कल्पनाचं बोट धरून मनात शिरत असते आणि आपल्याला सावध करत असते.
भीती ही एक आवश्यक भावना आहे खरं तर.  लहान मुलांना ‘पडशील’, ‘लागेल’, ‘भाजेल’, ‘कापेल’, असे म्हणतो तेव्हा न कळत भ्यायला शिकवत असतो. मुलांच्या मनात धावण्याशी, पडण्याशी, सुरी-कात्रीशी कापण्याशी, सांगड घातली जाते. यातून मुलं त्याच्या संदर्भात काळजी घ्यायला शिकतात, पण कधी कधी एखाद्या गोष्टीची मनात कायमची भीती बसू शकते.
मग ‘डर के आगे जीत है’  असं समजवावं लागतं. साहस करायला प्रोत्साहन द्यावं लागतं. मुलांना घडवण्याच्या या दोन पातळ्यांवरच्या दोन प्रक्रिया आहेत.
घरातले संस्कार ‘जीन्स’  मधून आलेलं पूर्वसंचित आणि जगताना येणाऱ्या अनुभवातून आपण घडतो. व्यक्ती तितक्या प्रकृती म्हणतात.
कोणाला पाण्याची भीती वाटते, कोणाला अंधाराची भीती वाटते. कोणाला लोक काय म्हणतील याची…….
 धीट माणसालाही कसली ना कसली भीती वाटत असते. तो गर्दीत शिरून भांडण सोडवेल,  अपघातग्रस्ताला अशक्य वाटणारी मदत करेल, पण त्याला स्टेजवर उभे राहून बोलायची भीती वाटू शकते. मी ही घाबरट आहे. बऱ्याच गोष्टींची मला भीती वाटते. पण लोक काय म्हणतील याची मला भीती वाटत नाही …..
आपल्याला बऱ्याचदा अकारणच भीती वाटते अस्वस्थ करते. ती रिकामेपणाची भीती असते. माणसाला जाणीव असते आणि जाणीव आहे याचेही भान असतं.
या विश्वातील इतर सर्व घटक विश्वाचा अविभाज्य भाग असतात. पण जाणीव असल्यामुळे माणूस एकूण अस्तित्वाचा अविभाज्य भाग होऊ शकत नाही.  तो वेगळेपणाने विश्वाकडे आणि स्वतःकडेही पाहू शकतो. या जाणिवेला सतत काहीतरी विशेष विषय लागतो. तो मिळाला नाही की माणूस अस्वस्थ होतो. त्याला तर रिक्ततेची भीती वाटते.
माणसाच्या स्वरूपाचा शोध घेणाऱ्या अस्तित्ववादी लेखनात या अवस्थेला  Anguish  म्हटलं आहे. अस्तित्ववादी कादंबऱ्यातील नायक अशी अस्वस्थता अनुभव जगण्याचा अर्थ शोधत असतो, मी इथे का आहे ? असा निरुत्तर करणारा मूलभूत प्रश्न त्याला पुन्हा पुन्हा निरर्थकथेच्या गर्दीत ढकलत राहतो !
विचार करणाऱ्या सर्जक मनाला अशी भीती व्याकुळ करते. सर्वसामान्य माणूसही व्याकुळ करणारी अशी भीती अनुभवत असतो, पण बहुतांश माणसं तिला सामोरं न जाता तिच्यापासून पळ काढतात.
 जगताना भेडसावणाऱ्या अशा सगळ्या निवृत्त प्रश्न करणाऱ्या प्रश्नांना “ईश्वर”  हे तयार उत्तर पळ काढण्यासाठी सहज उपलब्ध असतं. वेगवेगळ्या प्रकारच्या भीतीमधून आधार देणाऱ्या ईश्वराची निर्मिती झाली. कुणीतरी विश्वनियंता आहे ही भावना दिलासा देणारी असते. भवितव्याबद्दलच्या काळजीतून भीती निर्माण होते. ती अस्वस्थ करते. मानवी प्रयत्न अपुरे पडतात. कित्येकदा परिस्थिती हाताबाहेर जाते अशा कोणत्या वेळेस शरण जावं, आधार घ्यायला धाव घ्यावी, असं समर्थ ठिकाण ईश्वर रूपात आपल्या हाताशी असतं. असे आधार गृहीत धरून बहुतांश माणसं स्वतःला सावरत, कोणाच्या वाट्याला न जाता जगत असतात.
  काही दादागिरी करत असतात. त्यांचं वागणं घाबरवणारं असतं. पण खरंतर ती स्वतःच आतून घाबरलेली असतात. त्यांना  त्यांचा अहंकार त्यांना ते मान्य करू देत नाही. वरवर दिसणाऱ्या त्यांच्या  मुळाशी भीती असते. मोठ मोठ्या लढाया, महायुद्ध, स्वतःच वर्चस्व स्थापित करण्यासाठी होत असतात. अशी आक्रमणं, अत्याचार करणाऱ्या क्रूर वृत्तिंच्या मुळाशी ही भीतीच असते. आपल्याला कोणी शह देऊ नये, आपल्या स्थानाला धक्का लागू नये म्हणून अशी दहशत पसरवली जाते की कोणी मान वर करून बघू नये, विरोधी बोलू नये, लिहू नये….
आक्रमकता, हिंसा, भीती, प्रेम, द्वेष, राग ….. अशा मानवी भावना एकमेकीत गुंतलेल्या असतात. माणसं, घटना, प्रसंग समजून घेताना ही गुंतागुंत समजून घ्यावी लागते. त्यासाठी ” इमोशनल इंटेलिजन्स ” ची गरज असते. बऱ्याचदा माणसाला  त्याच्या क्षमतांची  जाणीव करून द्यावी लागते.
कधी कधी काही प्रेरणा भीतीपेक्षा वरचढ ठरतात आणि बेभान होऊन मानसं कृती करून जातात. महापूर आलेल्या यमुनेतून नवजात बालकाला घेऊन निघालेल्या वसुदेवाची गोष्ट किंवा ‘ वेडात मराठे वीर दौडले सात’  ही ऐतिहासिक घटना सर्वश्रुत आहे. सामान्य माणसंही अशी कृती करत असतात. गिर्यारोहणसारख्या वेगवेगळ्या साहासी मोहिमा यशस्वी करणारी किती तरी माणसं असतात.
जगताना काळाच्या ओघात वाट्याला येणारी प्रत्येक परिस्थिती म्हणजे सुविधांची किंमत वसूल करणारे “पॅकेज डील ” असतं आणि ते आपण जन्मतःच स्वीकारलेलं असतं. परंतु माणसाची जगण्याची  इच्छा इतकी प्रबळ असते की, कुठूनही, केव्हाही, हल्ला करणाऱ्या भीतीनं कितीही  घाबरवलं तरी, तिला मनाच्या तळ्यात दाबून ठेवत माणूस आयुष्य  उपभोगत असतो.
सर्व प्रकारचे सणवार, लग्न-समारंभ  पार्ट्या,  मेळावे शिबिरं, सांस्कृतिक कार्यक्रम, सर्व सुखनैव चाललेलं असतं !

होमिओपॅथी मध्ये भीतीवर अनेक गुणकारी औषध आहेत. होमिओपॅथिक औषधांमुळे भीतीची संवेदनशीलता कमी होऊन, भीतीही सर्वव्यापी आहे  या कल्पनेच्या वास्तवातून रुग्ण बाहेर येऊन भीती सर्वव्यापी नाही या वास्तव स्थितीला सामोरा जातो.

अकारण भीतीमुळे होणारी अस्वस्थता व त्याचा होणारा दैनंदिन व सामाजिक गोष्टींवर होणाऱ्या परिणामांपासून होमिओपॅथिक औषधांमुळे मुक्तता मिळते.भीतीला सामोरे जाण्याचे धाडस वाढतं.

 होमिओपॅथिक उपचारांमुळे जगताना ठाईठाई वाटणारी, भेटणारी भीती, सर्वसाक्षी असली तरी सर्वव्यपी नसतेच याची प्रचिती येते तर !

डॉ अजय हनमाने
एम. डी. (होमिओ) HHF, ICR Kolhapur,
चैतन्य होमिओपॅथीक क्लिनीक
भास्कर प्लाझा- F4, HDFC बॅंकेजवळ,
शाहुपुरी व्यापारी पेठ
रेल्वे फाटक भाजी मंडई जवळ
कोल्हापूर- 416001
मोबाईल- 7738667123, 9404507723
रविवारी बंद  

कृपया पुढील लेख वाचा  —

————————————————————–

Homoeopathy on Omnipresent Fear

The Human Mind is an unsolved puzzle because it is a complex of many Emotions. No single Emotion is self-contained because, and as a result each Emotion creeps back and forth from other Emotions.
If we think about the feeling of Fear, it is constantly accompanied in daily life in the form of Worry, Stress and Anxiety at the Personal and Social level. Fear is an integral part of human life.
‘Fear doesn’t end here…’ is often true.
Fear has a very old friendship with Man. No matter how much he tries to push her away, she doesn’t let him go. Storm-wind, Lightning, Thunder, Smoky rain like ” Nemechi comes then monsoon”….(” नेमेची येतो मग पावसाळा”)  will always be experienced. However, in this Environment, Fear also knocks on the door of the Mind. Fear has become such a habit in the Human Mind that even if any such signs are seen, it comes straight to the Mind.
If you look at it that way, Fear is not Omnipresent. Apart from her, many other things can be experienced.
For example – when we say “BODYACHE”, the organ- Body part that attracts attention is one or the other. All other organs are in fun. Also something…
Fear accompanies. Holds us back, but everything else is fine; It also means that Fear is not Universal.
Fear only creeps into our Mind with the thought of “what if…” and keeps us alert.
Fear is actually a necessary Emotion. Children are taught to be afraid when they say ‘fall’, ‘will’, ‘burn’, ‘cut’. Children are associated with running, falling, cutting with knives and scissors. From this children learn to be careful about it, but sometimes something can become a permanent fear.
Then it has to be understood as ‘dar ke aage jeet hai’ (‘डर के आगे जीत है’).   Adventure should be encouraged. There are two processes at these two levels of making children.
Home culture is pre-accumulated from ‘Genes’ and life experience. Number of Individuals are equal to Prakriti. (व्यक्ती तितक्या प्रकृती)
Some are afraid of water, some are afraid of the dark. What will people say to someone ?
Even a brave person feels some kind of fear. He will wade into the crowd to break up a fight, help an accident victim in the seemingly impossible, but may be afraid to stand on stage and speak. I am so scared. I am afraid of many things. But I’m not afraid of what people will say…..
We often feel Anxious for no reason. It is the Fear of emptiness. Man is conscious and aware of being conscious.
All other elements in this universe are an integral part of the universe. But being conscious man cannot be an integral part of the total existence. He can see the universe and himself with detachment. This realization constantly requires something special. If he doesn’t get it, he gets upset. He is afraid of emptiness.
Existentialist writings exploring the nature of man call this state Anguish. A protagonist in an existentialist novel is searching for the meaning of living such an unsettling experience, Why am I here ? Such an unanswerable basic question keeps pushing him again and again in the crowd of meaningless stories !
Such Fear disturbs the creative thinking Mind. The common man also experiences this paralyzing Fear, but most people run away from it rather than face it.
“God” is readily available as a ready answer to all such questioning questions faced in life. From different types of fear, the supportive God was created. The feeling that someone is in control is comforting. Fear arises from worry about the future. It upsets her. Human efforts are insufficient. Sometimes when the situation gets out of hand, when to surrender, to run for support, there is a powerful place in the form of God. Assuming such a basis, most of the people are self sustaining and living without anyone’s share.
Some are bullies. Their behavior is Frightening. But actually they themselves are scared inside. Their Ego does not allow them to admit it. At the root of their appearances is Fear.
Great battles, great wars, are fought to establish dominance itself. Fear is at the root of such aggressive, oppressive attitudes. So that no one gives us credit, so that our position is not shaken, such terror is spread that no one should look up, speak against, write…
Aggression, Violence, Fear, Love, Hatred, Anger…..such Human Emotions are intertwined. This complexity has to be understood while understanding people, events and situations. It requires “Emotional Intelligence”. Often a person needs to realize his abilities.
Sometimes certain impulses prevail over Fear and the Mind goes into action unconsciously. The story of Vasudeva carrying the newborn child from the flooded Yamuna or ‘Vedat Marathe Veer Daudle Saat”(‘ वेडात मराठे वीर दौडले सात ‘)  is a well-known historical event. Common people also do this. There are many people who succeed in different adventurous missions like mountain climbing.
Every situation that comes our way over time in life is a “package deal” that charges the cost of amenities and we are born with it. But man’s will to live is so strong that, no matter how much Fear attacks him from anywhere, anytime, he enjoys life by keeping it in his Mind.
All kinds of festivals, weddings, parties, get-togethers, cultural events, everything goes on happily !

Homoeopathy has many effective Anti-Anxiety Medicines. Homoeopathic Medicines de-sensitivity to Fear, the patient comes out of the reality of the idea that Fear is Omnipresent and faces the reality that Fear is not Omnipresent.

Homoeopathic Medicines provide relief from Anxiety caused by irrational fear and its effects on daily and social life. Courage to face Fear increases.
Due to Homoeopathic Treatment, the Fear that is felt in life, the Fear of encountering, if it is Present but not Omnipresent !

Dr Ajay Hanmane
M.D.(Hom) HHF,ICR Kolhapur,
Chaitanya Homoeopathic Clinic
1st Floor, F4, Near HDFC Bank,
Bhaskar Plaza Vyapari Peth,
Near Panch Bunglow Bhaji Mandai
Kolhapur, 416001
Mobile No. 7738667123, 9404507723
Sunday Closed.

Please Read Next Article-